تاریخ ایران

همونطور که داخل مقاله آموزش گرفتن درگاه پرداخت اینترنتی توضیح دادم برای گرفتن درگاه پرداخت اینترنتی نیازی به رفتن به بانک ندارید و باید درخواست خودتونو برای شرکت‌هایی که مسئول ارائه درگاه پرداخت اینترنتی هستند ارسال کنید. این کار توسط شرکت‌های واسطه که زیر نظر بانک فعالیت دارند انجام میگیره که برای استفاده از خدمات درگاه پرداخت آنلاین، شما باید فرم درخواست درگاه پرداخت اینترنتی بانکی که به صورت آنلاین هست پر کنید. بعد از پر کردن این فرم آنلاین درخواست شما توسط شرکت مورد بررسی قرار میگیره و باقی مراحل رو میتونید برای گرفتن درگاه پرداخت بانک طی کنید که به صورت کامل در مقاله مورد نظر شرح داده شد. حالا که با نحوه گرفتن درگاه پرداخت اینترنتی آشنا شدید وقت اون رسیده که به معرفی بهترین درگاه های پرداخت اینترنتی که میتونید ازشون استفاده کنید بپردازم.

معرفی بهترین درگاه های پرداخت اینترنتی

درگاه‌های پرداخت اینترنتی که به صورت مستقیم ارائه میشن همگی دارای یک ویژگی هستند که با استفاده ازشون میتونید صرفا از امکان پرداخت آنلاین برخوردار بشید و گزارش گیری هم از پرداخت‌های مشتریان خودتون داشته باشید. اما در مورد درگاه های پرداخت واسطه اینطور نیست و به امکانات و قابلیت‌های زیادی دسترسی دارید. گذشته از این هدف از این مقاله معرفی بهترین درگاه پرداخت واسطه هست که نیازی به گرفتن نماد اعتماد و قرارداد با شرکت PSP ندارید. از سوی دیگه گرفتن نماد اعتماد هم به همین سادگی‌ها نیست و کلی اشکال بی جا برای دادن یک نماد اعتماد از سایت خواهند گرفت. در ثانی در برخی سایت‌ها برای گرفتن نماد اعتماد درخواست داشتن ثبت سایت در ساماندهی و دریافت لوگو ساماندهی را نیز دارند که اگر به طور کلی گرفتن درگاه پرداخت مستقیم را کنار بگذارید بهتر از اینه که به فکر گرفتنش باشید.

موضوع مهم دیگه که وجود داره اینه که همه ما از درگاه پرداخت برای سایت استفاده نمی‌کنیم و خیلی از ما از طریق شبکه‌های اجتماعی اقدام به ایجاد کسب و کار اینترنتی کردیم. خوشبختانه بیشتر درگاه‌های پرداخت واسط با ارائه قابلیتی به نام درگاه پرداخت اینترنتی شخصی کاری کردن که بتونید یک صفحه از این سایت‌ها را به عنوان صفحه پرداخت خودتون در نظر گرفته و فرم دلخواهی برای پرداخت آنلاین وجه در اینترنت طراحی کنید. علاوه بر این برخی درگاه‌های واسط پا را فراتر گذاشته و امکان ایجاد فروشگاه از این طریق را نیز فراهم کردن که قادر به فروش محصولات به صورت دانلودی یا فیزیکی نیز هستید.

درگاه پرداخت واسطه اینترنتی به درد چه کسایی میخوره؟

استفاده از درگاه پرداخت واسط اینترنتی به درد افرادی میخوره که حوصله کاغذ بازی و طی مراحل گوناگون برای دریافت درگاه پرداخت مستقیم رو ندارن. از طرف دیگه افرادی که در شبکه‌های اجتماعی و پیام رسان‌ها مثل اینستاگرام و تلگرام فعالیت دارند هم میتونن از امکان درگاه پرداخت اینترنتی شخصی یک صفحه برای خودشون بسازن و هزینه تبلیغات یا فروش محصولات خودشون رو از این طریق این صفحه دریافت کنن. استفاده از درگاه پرداخت صرفا برای پرداخت نیست و امکانات زیادی مثل ساخت فروشگاه، ساخت فرم پرداخت و… را هم به شما میده که در ادامه به معرفی برخی از این موارد می‌پردازم.

ویژگی های درگاه اینترنتی واسط

قبل از اینکه به معرفی بهترین درگاه پرداخت اینترنتی و درگاه‌های واسطه بپردازم، اجازه بدین به معرفی بعضی از ویژگی‌ها و ملاک‌هایی که باعث میشه یک درگاه پرداخت اینترنتی از سایرین متمایز شده و در لیست بهترین درگاه پرداخت واسطه قرار بگیره رو بررسی کنیم. در زیر ویژگی‌های درگاه اینترنتی واسط که باعث میشه یک درگاه پرداخت اینترنتی متمایز از بقیه باشه رو ذکر می‌کنم.

1. عدم نیاز به مجوز و نماد اعتماد

برای استفاده از درگاه پرداخت واسطه تنها چیزی که لازم دارید تایید هویت شماست. برای تایید هویت هم کافیه بعد از ثبت نام در بهترین درگاه پرداخت اینترنتی واسطه، مدارک شناسایی خودتون که شامل شناسنامه و کارت ملی میشه رو ارسال کرده و در کمتر از یک ساعت منتظر تایید از سوی پشتیبانی باشید.

بعد از اینکه هویت شما تایید شد، کافیه نام دامنه خود را وارد کرده و API درگاه پرداخت که به صورت اختصاصی برای دامنه و سایت شما تولید میشه و تنها با این API امکان اتصال به درگاه پرداخت اینترنتی شاپرک روی دامنه شما فعال خواهد بود را ارسال کنید. سپس منتظر بمانید تا سایت شما بنا به شرایطی که باید برای استفاده از درگاه پرداخت واسط داشته باشید از سوی پشتیبانی تایید شده و در نهایت بعد از دریافت API امکان پرداخت آنلاین در سایت را فراهم کنید.

2. فعال سازی در زمان کوتاه

بخاطر اینکه برای استفاده از درگاه پرداخت واسطه نیازی به گرفتن مجوزهای نماد اعتماد و ساماندهی ندارید، به راحتی و حتی در کمتر از یک ساعت می‌تونید درگاه اینترنتی خودتون رو دریافت کنید. برای گرفتن درگاه پرداخت اینترنتی سایت نیازی به رفتن به بانک و پر کردن هیچ فرمی ندارید. کافیه به یکی از سایت‌های بهترین درگاه پرداخت واسطه مراجعه کرده و بعد از ثبت نام و تایید هویت آدرس سایت یا وبلاگ خودتونو برای گرفتن درگاه وارد کنید. در کمتر از یک ساعت سایت شما بررسی شده و اگر مشکلی وجود نداشته باشه درگاه فعال خواهد شد.

3. پشتیبانی از انواع سایت سازها

از ویژگی‌های اصلی و خوب درگاه پرداخت واسط اینه که انواع ماژول و افزونه برای استفاده از درگاه در سیستم‌های سایت ساز مختلف از سمت خود شرکتی که درگاه پرداخت رو ارائه میده فراهم شده. اما در درگاه پرداخت مستقیم لازمه که بعد از گرفتن درگاه برای استفاده از صفحه پرداخت آنلاین در سایت، دست به کد نویسی شده و بر اساس مستندات هر درگاه، صفحه پرداخت را طراحی کنید. یا اینکه اگر خیلی خوش شانس باشید و از طراحی سایت اختصاصی استفاده نکرده باشید با استفاده از افزونه‌های وردپرس، جوملا یا هر سایت ساز دیگه که ازش استفاده می‌کنید امکان دریافت وجه را در سایت فراهم کنید. تازه موضوع به اینجا ختم نمیشه، بیشتر این ماژول‌ها و افزونه های درگاه پرداخت پولی هستند که برای تهیه کردنشون لازمه هزینه‌ای در حدود 50.000 تومان را برای استفاده از افزونه خرج کنید.

اما در مقابل اگر از درگاه پرداخت واسطه استفاده کنید کافیه به صفحه پلاگین‌ها یا آزمایشگاه هر یک از سایت های درگاه پرداخت واسط مراجعه کنید، سپس بسته به سیستم سایت سازی که دارید، یکی از افزونه‌ها را دانلود کرده و نصب کنید. به عنوان مثال اگر از ووکامرس برای ساخت فروشگاه اینترنتی استفاده می‌کنید، افزونه درگاه پرداخت ووکامرس را که توسط ارائه دهنده درگاه در دسترس قرار گرفته دانلود کرده و در سایت وردپرسی خودتون نصب کنید. بعد از نصب در منوی مربوط به درگاه پرداخت فیلد وارد کردن API درگاه پرداخت سایت X نمایش داده شده و پس از وارد کردن کد API امکان استفاده از پرداخت آنلاین در ووکامرس فراهم خواهد شد.

فراوانی این افزونه‌ها و راه‌های پرداخت نیز زیاده و برای هر سیستم سایت ساز هم مختلفه. استفاده از این افزونه‌ها کاملا رایگان و نیاز به پرداخت هزینه‌ای بابت آن ندارید. تنها مشکلی که باهاش در این مورد مواجه بشید اینه که در صورت استفاده از سیستم سایت ساز اختصاصی امکان استفاده از این ماژول‌ها رو ندارید.

4. تسویه حساب روزانه

همه ما کسب و کاری راه‌اندازی می‌کنیم که در کوتاه‌ترین زمان ممکن دسترسی به وجه پرداخت شده توسط مشتریانمون رو داشته باشیم. بنابراین یکی از ویژگی‌های اصلی که میتونه یک درگاه پرداخت واسطه را در زمره بهترین درگاه پرداخت اینترنتی قرار بده امکان درخواست وجه و تسویه حساب به صورت روزانه است. پیش از این و در زمانی که تعداد درگاه‌های پرداخت واسط به تعداد انگشتان یک دست هم نمیرسید، برخی درگاه‌ها صرفا دو بار درخواست در هفته یا حتی یک بار در هفته رو برای تسویه حساب در نظر گرفته بودند و ما هم که ازشون استفاده می‌کردیم چاره‌ای نداشتیم و به اجبار قبول کرده بودیم که با این شرایط کنار بیایم. اما امروزه استفاده از چنین روشی با رشد بالای راه اندازی فروشگاه‌های اینترنتی و از طرف دیگه رقابتی که بین این تعداد درگاه به وجود اومده اصلا قابل قبول نیست. بنابراین این شرط کنار گذاشته شده و تنها شرط ممکن رسیدن مبلغ به حد نصاب در نظر گرفته شده.

همچنین بهتره تسویه حساب انجام شده در کوتاه‌ترین زمان ممکن انجام بگیره. شاید در دقیقه 90 نیاز به پولی که از مشتریانتون گرفتید داشته باشید و حساب بانکی شما هم کاملا خالی باشه، در صورتی که موجودی حساب شما در درگاه واسط وجود داره و پاسخگوی نیاز مالی شماست. بنابراین وقتی درخواست وجه دارید، انتظار اینو دارید سایت درگاه پرداخت واسطه در زمانی کوتاه تسویه حساب را انجام بده. این زمان میتونه حتی کمتر از یک ساعت باشه. البته برخی درگاه‌ها برای این مورد شرطی گذاشتن که در صورت نیاز به واریز آنی هزینه‌ای جداگانه علاوه بر کارمزد از شما خواهند گرفت.

5. تسویه حساب پایا و کارت به کارت

تسویه حساب در درگاه‌های واسط به دو روش پایا و کارت به کارت صورت می‌گیرد. در روش پایا امکان پرداخت محدود به ساعات اداری بانک است و بعد از پرداخت نیز مدتی زمان میبره تا پول از طریق بانک به حساب شما واریز بشه. در این روش کارمزدی از سوی بانک دریافت نخواهد شد.

اما در روش کارت به کارت محدودیتی وجود ندارد و هر زمان که لازم باشد می‌توانید درخواست واریز را به سایت درگاه پرداخت واسط ارسال کنید. اما مسئله اینه که در این روش 500 تومان کارمزد از سوی بانک گرفته میشه که درگاه‌های پرداخت واسط این هزینه را از وجهی که به حساب شما واریز خواهد شد کسر می‌کنند. البته این روش یک مشکلی داره که در این حالت در هر 24 ساعت فقط امکان پرداخت 3 میلیون تومان وجود داره. البته این حالت برای زمانی هست که از همراه بانک، اینترنت بانک، برنامه‌های واسطه و دستگاه ATM استفاده شده باشه. در صورت استفاده ترکیبی از این سه مورد میشه تا 12 میلیون تومان پول جابجا کرد.

6. ارائه صفحه درگاه پرداخت اینترنتی شخصی

یکی از جالب‌ترین ویژگی‌های درگاه پرداخت واسط اینه که میتونید از یک صفحه پرداخت شخصی با نام، پروفایل، آدرس شبکه‌های اجتماعی و فرم دلخواه ایجاد شده استفاده کنید. به عنوان مثال اگه از اینستاگرام استفاده می‌کنید و چندین هزار نفر دنبال کننده دارید، حتما یکی از راه‌های کسب درآمد شما از طریق تبلیغات هست. هنگامی که در حال گرفتن تبلیغی هستید، کافیه آدرس صفحه پرداخت خودتون در این سایت‌ها رو برای شخص ارسال کنید تا از طریق این صفحه هزینه را واریز کنند.

7. امکان ساخت فرم پرداخت با مبلغ دلخواه

یکی دیگه از ویژگی‌های خوب درگاه پرداخت واسطه امکان ساخت فرم پرداخت هست که میتونید مبلغ خاصی را برای پرداخت مشخص کنید. سپس برای این مبلغ و فرم ساخته شده لینکی ساخته میشه که با ارائه به فرد مورد نظر امکان پرداخت مبلغ رو خواهد داشت. در این روش امکان تغییر مبلغ وجود نداره و پرداخت کننده حتما باید مبلغ مشخص شده را به همراه سایر فیلدهایی که برای فرم ایجاد می‌کنید پر کرده و پرداخت خودشو نهایی بکنه.

علاوه بر این امکان فروش محصول از طریق این فرم‌ها هم وجود داره. به عنوان نمونه اگر قصد فروش یک کتاب الکترونیکی رو دارید، کافیه فرم خود را به همراه اطلاعات پرداخت که شامل مبلغ کتاب، ایمیل پرداخت کننده، نام پرداخت کننده، شماره پرداخت کننده و… است را بسازید. سپس لینک دانلود کتاب را هم وارد کرده و در نهایت بعد از ساخت فرم امکان فروش آنلاین کتاب بدون نیاز به راه‌اندازی سایت را فراهم کنید.

8. امکان استفاده از درگاه مستقیم یا واسط

به دلیل استقبال بالای افراد و کسب و کارهای اینترنتی، بعد از مدتی درگاه‌های پرداخت واسط با شرایطی کاری کردن که امکان استفاده از درگاه پرداخت مستقیم رو هم داشته باشید. در حالت عمومی وقتی از درگاه پرداخت واسطه استفاده می‌کنید، در صفحه پرداخت اینترنتی شاپرک به جای نام، لوگو و آدرس سایت شما، اطلاعات درگاه پرداخت واسط نمایش داده میشه. شاید این موضوع باعث عدم اعتماد کاربران به شما باشه. بخاطر همین موضوع درگاه‌های پرداخت قابلیتی فراهم کردن تا به جای نمایش اطلاعات خودشون در صفحه پرداخت، بتونید نام، لوگو و آدرس سایت خودتونو نمایش بدین.

در این صورت کافیه از درگاه پرداخت واسط که استفاده می‌کنید فرم درخواست درگاه پرداخت مستقیم را ارسال کرده و منتظر تایید بمونید. بعد از تایید شدن از این به بعد به جای نمایش اطلاعات درگاه پرداخت واسط در صفحه بانک، اطلاعات سایت و برند شما نمایش داده میشه. البته استفاده از این روش نیازمند پرداخت هزینه و کارمزد بیشتری هست.

9. امکان استفاده از صفحه پرداخت روی سایت

در کنار افزونه‌ها و ابزار پرداخت اینترنتی که هر درگاه پرداخت واسط ارائه میده، سعی شده تا اسکریپت درگاه پرداخت اینترنتی نیز ارائه بشه. در این صورت میتونید با نصب اسکریپت روی هاست و سایت خودتون که میتونه در یک ساب دامنه مانند pay.site.com یا ساب فولدر مثل site.com/pay باشه، امکان پرداخت آنلاین را فراهم کنید.

10. پشتیبانی قوی

استفاده از پشتیبانی قوی و مناسب در هر کسب و کاری جزو اصول اولیه هست. هر چقدر هم که کسب و کاری اینترنتی خدماتی که ارائه میده دارای قابلیت‌های متنوع و بالاترین کیفیت باشه، اما در مقابل پشتیبانی ضعیفی داشته باشه رو نمیشه حتی جزو کسب و کارهای موفق به حساب آورد. در لیست بهترین درگاه پرداخت اینترنتی هم موضوع به همین صورت صادق هست.

زرین پال

درگاه پرداخت زرین پال به عنوان اولین درگاه پرداخت اینترنتی بود که فعالیت خودشو شروع کرد. از امکانات خوب این درگاه پرداخت می‌توان به زرین کارت اشاره کرد. زرین کارت درست مشابه همان کارت عابر بانک هست که با داشتن این کارت میتونید از کلیه دستگاه‌های خودپرداز ATM که عضو شبکه شتاب هستند امکان دریافت و انتقال وجه داشته باشید.

در صورتی که دارای زرین کارت باشید، برای درخواست تسویه حساب کارمزد نیم درصدی از شما گرفته میشه. به عنوان مثال اگر یک میلیون تومان در اکانت زرین پال شما وجود داشته باشد و درخواست وجه رو ارسال کنید، با کارمزد نیم درصد که برابر است با 5.000 از کل پول شما کم خواهد شد و سپس به حساب شما واریز میشه. همچنین امکان درخواست وجه در روزهای سه شنبه به صورت رایگان بوده و کارمزدی بابت آن کسر نخواهد شد.

امکان انتقال وجه به صورت اینترنتی به کارت بانکی هم از طریق زرین پال فعال هست که میتونید هر مبلغی که مایل بودید رو به شماره کارت دلخواه انتقال بدین. همچنین با استفاده از اپلیکیشن زرین پال میتونید به مدیریت حساب خودتون بپردازید و از امکاناتی که ارائه میده استفاده کنید.

مزایا و معایب زرین پال:

پی دات آی‌آر

سایت پی دات آی‌آر متعلق به مجموعه سامان کیش هست که در زمینه ارائه درگاه پرداخت مستقیم فعالیت داره. بعد از فیلتر شدن درگاه پرداخت پی لاین این درگاه بود که شروع به کار کرد و گفته میشه که این درگاه همون پی‌لاین سابق هست. از مزایای این درگاه پرداخت میشه به امکان ساخت کیف پول اشاره کرد که در مدیریت حساب کاربرد خوبی داره.

اگه چندین سایت داشته باشید برای هر کدو از این سایت‌ها یک کیف پول ایجاد کنید تا به این طریق حساب و کتاب هر سایت را به صورت مجزا و بدون نیاز به داشتن چند اکانت مدیریت کنید. از دیگر مزایای کیف پول اینه که می‌تونید بدون نیاز به رفتن درگاه پرداخت اینترنتی شاپرک به حساب کسانی که در این سایت عضو هستند پول واریز کنید.

مزایا و معایب درگاه پرداخت pay.ir:

نکست پی

این درگاه پرداخت فعالیت خودشو نسبت به سایرین دیرتر شروع کرده، اما موفق شده که به خوبی عمل کرده و رشد مناسبی رو به دست بیاره. از ویژگی‌های خوب این درگاه میشه به کارمزد رایگان تا 45 روز اشاره کرد که بعد از ساخت حساب کاربری تا 45 روز هیچ کارمزدی بابت درخواست تسویه حساب از شما گرفته نمیشه و شروع دریافت کارمزد بعد از این زمان خواهد بود.

یکی دیگر از ویژگی‌های خوب این سایت اینه که اگه به هر دلیل درگاه پرداخت یک بانک با اختلال مواجه شده باشه، با استفاده از سوییچری که در نظر گرفته شده به صورت خودکار پرداخت کننده رو به درگاه دیگری منتقل میکنه.

مزایا و معایب نکست پی:

آی‌دی پی

این سایت رو نمیشه به عنوان درگاه پرداخت برای سایت در نظر گرفت، این سایت صرفا ابزاری برای دریافت و پرداخت پول بین دو کاربر و امکان ایجاد فروشگاه رو به شما میده اما امکان اینکه ازش به عنوان ابزار پرداخت در سایت استفاده کنید وجود نداره. شاید جالب باشد بدونید که درگاه پرداخت آی‌دی پی با استفاده از دروپال ساخته شده. این درگاه پرداخت به واسطه استفاده از همین سیستم مدیریت محتوا کاری کرده که بتونید از امکان ساخت صفحه پرداخت اینترنتی شخصی و حتی فروش محصول استفاده کنید. از دیگر ویژگی‌های این درگاه پرداخت امکان تعریف فرم با فیلدهای مختلف برای صفحه پرداخت هست که اطلاع رسانی پرداخت نیز از طریق پیامک، ایمیل و ربات تلگرام برای شما ارسال خواهد شد.

بعد از ثبت نام در این سایت میتونید صفحه شخصی با آدرس دلخواه خودتون ثبت کرده و از انواع فیلدهایی که برای نمایش در درگاه پرداخت شخصی در اختیارتون قرار میده استفاده کنید که نمونه‌ای از درگاه پرداخت شخصی رو در تصویر زیر می‌بینید.

همونطور که در تصویر می‌بینید در صفحه پرداخت شخصی قادر هستید از امکانات زیر استفاده کنید.

البته صفحه پرداخت شخصی مناسب وقتیه که هزینه‌ای را به شما واریز کنند که بیشتر به درد دونیت کردن میخوره. اما اگر قصد داشته باشید از یک فرد خاص مبلغ دلخواهی دریافت کنید، بهتره از ویژگی فرم پرداخت با مبلغ دلخواه استفاده کنید.

موضوع به همینجا ختم نمیشه و اگر مایل به استفاده از فروشگاه هم باشید می‌تونید با فعال سازی قابلیت فروشگاه در این سایت به تعریف محصولات فیزیکی و دانلودی خودتون بپردازید. سپس مشتریان قادر هستن هر یک از این محصولات را مشاهده کرده و با استفاده از فیلدهایی که برای صفحه پرداخت و سفارش محصول در نظر گرفتید سفارش محصول و خریدشونو نهایی کنند.

مزایا و معایب آی‌دی پی:

منبع: کارسازشو

پردانو

این درگاه پرداخت به دلیل متصل بودن به بیش از 10 درگاه پرداخت اینترنتی یکی از بهترین درگاه های پرداخت اینترنتی هست که به انتخاب خودتون هم میتونید از هر یک از این درگاه‌ها برای صفحه پرداخت سایت استفاده کنید. از دیگر ویژگی های منحصر به فرد این درگاه امکان پرداخت درون برنامه‌ای در اپلیکیشن‌های موبایلی هست. اگر طراح و توسعه دهنده هستید و قصد دارید امکان پرداخت در برنامه موبایلی خود را به صورت پرداخت درون برنامه‌ای فراهم کنید استفاده از این درگاه کار شما رو بسیار ساده خواهد کرد.

یکی دیگر از ویژگی‌های پردانو اینه که با ارتقا اکانت به حساب کاربری ویژه می‌تونید کاری کنید که در تسویه حساب کارمزدی از شما کسر نشه. اما شرطی که برای این مورد در نظر گرفته شده اینه که پرداخت‌ها به صورت هفتگی انجام میگیره.

مزایا و معایب درگاه پردانو:

بسط دولت اشکانی

دوره اشکانی چنان گذشت 470 سال امتداد داشت. این دوره را میتوان به سه قسمت تقسیم نمود:

در اوایل این دوره که تقریبا یکصد سال دوام آن بود اشکانیان به تحکیم مبانی دولت جوان خود پرداختند و دولت باختر را در شرق منهدم نمودند و سلوکی ها را از ایران براندند.

قسمت دوم دوره عشظمت دولت اشکانی اشت و شاهان اشکانی با بهره مندی در مقابل رومیان و مردمان تازه نفس شرقی مانند سک ها و غیره می جنگیدند و ایران پارتی یکی از دو دولت عظیمی است که دنیای آن روزی را در تصرف دارند (دولت روم و دولت اشکانی)1?

مجسمه یک شاهزاده پارتی که اعتقاد بر این است شمایل سردار سورنا می‌باشد. این مجسمه در موزه ملی ایران موجود است..

مجسمه یک شاهزاده پارتی که اعتقاد بر این است شمایل سردار سورنا می‌باشد. این مجسمه در موزه ملی ایران موجود است..

در قسمت سوم دولت اشکانی رو به انحطاط می رود.

راجع به حدود این دولت در زمان عظمت آن باید در نظر داشت که خوانواده اشکانی به چند شعبه تقسیم شده و هر کدام در ممالکی سلطنت کردند: شعبه اولی در ایران ،شعبه دومی در ارمنستان و ولایات مجاور آن مانند اسران (ادس) و غیره، سوم در باختر و صفحات مجاور آن تا پنجاب و سند.

بنابراین حدود دولت ترکیبی اشکانی این است:

از طرف غرب رود فرات و ازسمت شرق پنجاب وسند، از طرف جنوب، خلیج فارس و دریای عمان و اقیانوس هند از سمت شمال کوه های هیمالیا و رود سیحون و دریای خزر و قفقازیه.

تشکیلات دوره اشکانی

در باب تشکیلات این دوره اطلاعات مبسوطی در دست نیست ،زیرا از سلاطین اشکانی کتیبه هایی به دست نیامده ،تا این مسئله را روشن نماید و آنچه در باب اشکانیان می دانیم ،از منابع ارمنی و رومی و یونانی است.

با وجود این از سکه ها و اطلاعات ناقصی که به ما رسیده مسلم است که دولت اشکانی دولت بسیطی نبوده بلکه ایران در آن زمان به جند دولت کوچکتری تقسیم شده بود،مانند ارمنستان ، ماد ، **** ، پارس ، خوزستان ،اصفهان ، ری ، کرمان ، یزد ،باختر و بعضی قسمت های هند و غیره.

این ممالک در امور داخلی استقلال داشتند، مذهب و عادا و سلسله پادشاهان آن ها محفوظ بود (پادشاهان ین مناطق غالبا اشکانی بودند. تمکین آن ها از شاه بزرگ یا شاهنشاه از این راه معلوم می شد که در موقع انتخاب شاه بزرگ در مجلس مشورت حاظر می شدند و در زمان جنگ سپاهی آماده کرده و به جایی که دولت مرکزی معین می کرد می فرستادند. شهر های یونانی ،یادگار زمان اسکندر و سلوکی ها – نیز در امور داخلی خود به کلی آزاد بودند و باجی می دادند (مانند سلوکیه و غیره).

در جاهایی که پادشاه محلی نبود از طرف مرکز والی یا **** معین می گردید. در مرکز هم شاهنشاهان اشکانی چنانکه استنباط می شود حکومت مطلقه داشتند ،زیرا مجلس مشورتی بود که امور مهمه در آنجا حل و عقد می گردید.

این مجلس از شاهزادگان اشکانی که به حد رشد رسیده بودند یا از روسای خانواده های درجه یک منعقد می شد گاهی این دو با با هم و با روحانیون درجه ترکیب می شدند و در این صورت این مجلس را مغستان می نامیدند. مجلس شاهزادگان و نجباء را مورخین رومی (سنا) نامیدند.

اختیاران این مجلس زیاد بود . در صورتی ککه مغستان چندان نفوذی در امور نفوذ زیادی نداشت. به طور کلی باید گفت که پارتی ها از جهت دوری از بابل و آسور (آشور) ترتیبات آریایی ها را چنانکه در فوق ذکر شد بهتر و بیشتر محفوظ داشته بودند.بنا براین روسای خوانواده ها و طوایف اختیارات بیشتری داشتند و پادشاهان محلی فی الواقع

به طور کلی بررسی تاریخچه تشکیل نیروی زمینی در ایران را می‌توان از زمان شروع تاریخ مدون آن یعنی دوره مادها مورد بررسی قرار داد که افراد این نیرو به دو دسته سواره نظام و پیاده نظام تقسیم می‌شدند. سپس با تشکیل حکومت هخامنشیان توسط کورش هخامنشی، این نیروها تحت فرماندهی یک نفر درآمده و شکل و سازمان منسجم‌‌تری یافتند.

در زمان داریوش هخامنشی استعداد نیروی زمینی به 700‌‌ هزار نفر افزایش یافت و رسته‌های پیاده، سواره، اراده‌سواران، مهندسان، نفت‌اندازان، کارگزاران و سربازان جاوید شکل گرفت.

اشکانیان نیروی زمینی را به دو گروه سواران و پیادگان تقسیم کردند و اهمیت بیشتری برای رسته سواران قائل بودند. در دوره ساسانیان هم پادگان‌های همیشگی ایجاد شد و هزینه سپاهیان و مزد سربازان از سوی دولت پرداخت گردید.

پس از آمدن مسلمانان به ایران و فروپاشی حکومت ساسانیان، امیران عرب، نیروهایی نیز از ایرانیان در زیر فرمان خود داشتند که در میدان‌های جنگ پیکار می‌کردند و پس از مدتی همین نیروها علم استقلال برافراشتند و در گوشه و کنار ایران حکومت‌هایی تشکیل دادند که دارای ارتش مخصوص خود بود و در این ارتش‌ها، همان شیوه‌های جنگ نیاکان خود را به‌کار می‌بردند. صفاریان، دیلمیان، سامانیان و سایر حکومت‌های متقارن از جمله این حکومت‌ها بودند. با روی کار آمدن صفویان، ارتش دارای سازمانی متشکل و هماهنگ‌تر شد و نیروی زمینی ارتش به چهار دسته:

1- سواران

2- پیادگان

3- توپچیلر (توپخانه)

4- نسقچیلر (راهدار و راهبان سپاهیان) تقسیم گشت.

وضعیت نیروی زمینی در دوره افشاریه هم تقریباً شبیه زمان صفویه بود، اما با کشته شدن نادرشاه، آرامش و مرکزیتی که او پدید آورده بود، به یکباره از میان رفت و آشفتگی و بی‌سرو سامانی در ارتش تا نخستین دهه سیزدهم هجری و آغاز فرمانروایی محمد‌خان قاجار ادامه یافت.

در دوره قاجاریه با همت و تلاش میرزا تقی‌خان امیر کبیر که به حق مقام شامخی در تاریخ ارتش ایران دارد و سپس عباس میرزا، سازمان ارتش ایران مجدداً به صورتی منسجم و هماهنگ در آمد و ارتش ایران به “10تومان” تقسیم شد که هر تومان متشکل از چهار تا 11 فوج و فرمانده هر فوج یک سرتیپ بود.

به‌طور کلی نیروی زمینی ارتش این دوره را بخش‌های زیر تشکیل می‌دادند: 1) قشون جنوب ایران، 2) دیویزیون قزاق، 3)بریگاد مرکزی، 4) نظام ایالات و ولایات، 5) قوای داوطلب شرقی، 6) ژاندارمری، 7) امنیه و قوای مشابه، 8) پلیس منظم و 9) پلیس ایالات و ولایات.

در دوره حکومت رضاخان پهلوی توجه زیادی به امر نظام و اصلاحات وسیع در ارتش می‌شد. در ضمن این اصلاحات، ایران به پنج حوزه نظامی بزرگ تقسیم شد که باید آن را مبدأ تشکیل نیروی زمینی ارتش به صورت اصولی و تقریباً به‌شکل امروزی آن دانست. این پنج حوزه شامل: لشکر مرکز، لشکر شمال غرب، لشکر شرق یا خراسان، لشکر جنوب و لشکر غرب می‌شد. سپس طی سال‌های 1314 تا 1320، تحولات اساسی دیگری در سازمان نیروی زمینی ارتش به‌وجود آمد و این سازمان شامل پنج لشکر، چهار تیپ مستقل، دو واحد توپخانه 105 بلند و ضد هوایی شد. در سال 1314 شمسی، درجات نظامی نیز تعیین و اعلام گردید.

در این زمان، مدارس مختلف نظامی مانند مدرسه دیویزیون(برای دیویزیون قزاق)، مدرسه نظام مشیر‌الدوله(برای بریگاد مرکزی)، مدارس افسیه و سوزافسیه(برای ژاندارمری و کلاس‌های بیطاری) که قبلاً در زمان قاجاریه تشکیل شده بودند، درهم آمیخته شدند و برای اولین بار مؤسسه‌ای به‌نام مدارس نظام کل قشون ایجاد شد. در ادامه، این مدارس به سه مدرسه جداگانه: 1-مدرسه ابتدایی نظام، 2-مدرسه متوسطه نظام و 3-مدرسه عالی نظام تبدیل شدند که نام این سه مدرسه نیز در سال 1314 به‌ترتیب به دبستان نظام، دبیرستان نظام و دانشکده افسری تغییر یافت.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران و پیدایش تغییر و تحولات اساسی در بخش‌های مختلف کشور، از جمله ارتش؛ نیروهای انقلابی موجود در ارتش که بیشتر آنان طی سال‌های گذشته نیز هدایت افراد انقلابی و مذهبی ارتش را بر عهده داشتند، با توجه به وضعیت کشور و بروز هرج و مرج در نقاط مرزی، در زمان شروع تهاجم رژیم عراق به کشورمان که نیروهای ارتش از انسجام و هماهنگی لازم برخوردار نبودند، به مقابله با دشمن متجاوز شتافتند.

نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران در طول هشت سال دفاع مقدس، 45 عملیات گسترده و مؤثر علیه نیروهای متجاوز انجام داد که بیشتر آنها منجر به آزادسازی بخش عمده‌ای از خاک اشغال شده کشورمان شد و ضربات جبران‌ناپذیری بر پیکره ماشین جنگی عراق وارد گردید.

همزمان با عملیات‌های نظامی این نیرو، کارکنان فداکار و متعهد جهاد خود‌کفایی آن، دوشادوش سایر نیروهای درگیر در جنگ، ضمن بازسازی و تعمیر و تدارک وسایل و قطعات آسیب‌دیده؛ منشأ خدمات بسیار ارزشمندی برای نیروهای نظامی کشور شدند و اقدام به ساخت قطعات مورد نیاز کردند.

در زمینه امور آموزشی نیز اقدامات زیادی انجام گرفت تا نیروی زمینی ارتش به نیرویی منسجم و مبتنی بر علم روز درآید.

اکنون با گذشت 25 سال از پایان جنگ تحمیلی؛ نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران با گذر از دوران سازندگی و تعمیر تجهیزات و امکانات مورد استفاده خود در جنگ، با استفاده از نیروهای متخصص و مهندسان، توانسته است که تسلیحات و تجهیزات نظامی متعددی را طراحی و تولید کند و به مرحله خودکفایی برسد.

از نظر نیروی انسانی نیز، با گزینش و استخدام نیروهای متعهد، مومن و تحصیلکرده، نیروهای آماده‌ای را جهت دفاع از کشور و نظام جمهوری اسلامی ایران تربیت کرده است.

یک قسمت از مذاکرات جلسه سوم مارس سال 52 پیش از میلاد سنای روم حاوی اظهارات چند افسر رومی در باره شکستشان از ایران در جنگ کارهه ( حران ) که دربهار سال 53 پیش از میلاد (حدود 9 ماه قبل از آن) صورت گرفته بود و ضمن آن کراسوس کنسول روم کشته شده بود به این شرح است:

یک قسمت از مذاکرات جلسه سوم مارس سال 52 پیش از میلاد سنای روم حاوی اظهارات چند افسر رومی در باره شکستشان از ایران در جنگ کارهه ( حران ) که دربهار سال 53 پیش از میلاد (حدود 9 ماه قبل از آن) صورت گرفته بود و ضمن آن کراسوس کنسول روم کشته شده بود به این شرح است:

سپهبد سورنا فرمانده ارتش ایران در این جنگ از تاکتیک و سلاحهای تازه استفاده کرد. هر سرباز سوار ایرانی با خود مشک کوچکی پر از آب حمل می کرد و مانند ما دچار تشنگی نمی شد. به پیادگان با مشکهایی که بر شتر ها بار بود آب و مهمات می رساندند. سربازان ایرانی به نوبت با تاکتیک خاصی که برای ما تازگی داشت از میدان خارج می شدند وبه استراحت می پرداختند. سواران ایران قادر به تیر اندازی از پشت سر هستند که ما تجربه آن را نداریم .

ایرانیان کمانهای تازه اختراع کرده اند که با آنها توانستند پای پیادگان مارا که باسپرهای بزرگ در برابر انها و برای محافظت از سوارانمان قلعه درست کرده بودیم به زمین بدوزند. ایرانیان دارای زوبین های دوکی شکل بودند که با دستگاه کاملا تازه ای تا فاصله دور پرتاب می شد. شمشیرهای آنان شکننده نبود. هر واحد تنها از یک نوع سلاح استفاده می کرد و مانند ما خود را سنگین نمی کرد. سربازان ایرانی حق عقب نشینی و تسلیم شدن ندارند و تا آخرین نفس باید بجنگند . این بود که ما شکست خوردیم و هفت لژیون را به طور کامل از دست دادیم و به چهار لژیون دیگر تلفات سنگین وارد آمد.

برآمدن شاهنشاهی اشکانی در ایران، کمابیش همزمان بود با پیدایش امپراتوری روم که پس از تصرف بخش گسترده‌ای از اروپای آن عصر، چشم طمع به خاک آسیا دوخته بود. دست‌اندازی دولت روم به آسیای صغیر و سوریه، سرانجام مرزهای اشکانیان و رومیان را در جوار هم قرار داد و سپس، کشاکش و کارزاری را میان این دو دولت مقتدر منطقه بنیان نهاد که تا روزگار ساسانیان نیز ادامه داشت.

در زمان پادشاهی ارد (Urud) یکم (80 – 90پ.م.) دولت ایران سرانجام ناگزیر به رویارویی تمام عیار با دولت رومیان گردید. این کارزار زمانی آغاز شد که کراسوس (Crassus) سردار رومی، از سوی سنای روم به فرمان‌داری سوریه منصوب شد. اما او بلندپروازانه بر این اندیشه بود که پس از استقرار در سوریه، به خاک ایران بتازد و تا هند نیز پیش رود! کراسوس پس از ورود به سوریه، چندی در بین النهرین (عراق) که جزیی از خاک پادشاهی اشکانی بود، دست به ویران‌گری و کشتار زد و پادگان‌هایی را در آن جا برپا نمود و سپس به سوریه بازگشت. در این اثنا بود که سفیری از سوی «ارد» به نزد کراسوس آمد و او را به خروج فوری از خاک ایران فراخواند. اما سردار رومی پاسخ او را به درشتی داد و اعلام کرد که به زودی سلوکیه را تصرف خواهد کرد؛ اینک در گرفتن جنگ، حتمی بود.

سربازان رومی گماشته شده در عراق، به تدریج دچار ترس و هراس بسیاری شده بودند. آنان می‌گفتند: «پارتی‌ها مردمی هستند که از تعقیب آن‌ها نمی‌توان جان به در برد و اگر فرار کنند، نمی‌توان به آن‌ها رسید. تیرهایی دارند که رومی‌ها با آن‌ها آشنا نیستند و با چنان نیرویی تیر می‌اندازند که نمی‌شود سرعت آن را مشاهده کرد و پیش از این که شخص، در رفتن تیر را از کمان ببیند، تیر به او خورده است. اسلحه‌ی جنگی سوارهای‌شان همه چیز را شکسته، از هر چیز می‌گذرد و به اسلحه‌ی دفاعی‌شان (سپر و زره) چیزی کارگر نیست». با وجود چنین بیم و هراسی که بر سربازان رومی سایه افکنده بود، کراسوس با قولی که از پادشاه ارمنستان – ارته‌باز – برای همراهی و پشتیبانی گرفته بود، به سوی عراق پیش روی کرد و از فرات که مرز میان ایران و روم بود گذشت و برای پیش‌گیری از عقب‌نشینی و گریز سربازان هراس‌زده‌اش، فرمان داد تا پل فرات را پشت سر خویش ویران کنند!

در جبهه‌ی مقابل، سپاه ایران برای مقابله با دو دشمن، تقسیم شده بود. ارد خود در رأس سپاهی به سوی ارمنستان حرکت کرد تا شاه خائن آن را فروکوبد؛ و سورنا (Surena) سردار نامی پارتی، در رأس سپاهی دیگر برای رویارویی با رومیان متجاوز، به سوی عراق ره‌سپار شد. به روایت پلوتارک «سورنا از حیث نژاد و ثروت و نام، بعد از پادشاه مقام نخست را داشت. از جهت شجاعت و هوشیاری در میان پارتی‌ها اول کس بود و از حیث قد و قامت از کسی عقب نمی‌ماند. هنگامی که مسافرت می‌کرد، هزار شتر بار و بنه‌ی او را حرکت می‌داد. دویست ارابه حرم او را جابه‌جا می‌کرد و هزار سوار، غرق آهن و پولاد و پیش از آن، سپاهیان سبک اسلحه همراه او بودند. زیرا دست نشاندگان و گماشتگان‌اش می‌توانستند ده هزار سوار برای او تدارک کنند. نجابت خانوادگی‌اش این حق ارثی را به او داده بود که در روز جشن تاج‌گذاری پادشاهان پارت، کمربند شاهی را ببندد. این سردار، ارد را بر تخت نشاند حال آن که او (= ارد) را رانده بودند. سورنا در این زمان کم تر از سی سال داشت و با وجود این، هوشیاری و خرد وی، باعث نامی بزرگ برای او شده بود».

سپاه اشکانی

سپاه پارتی

کراسوس پی از مدتی پیش‌روی ملالت‌بار در بیابان‌های عراق، سرانجام در حوالی شهر حران (Harran) با مشاهده‌ی طلایه‌ی سپاه سورنا، با شتاب و نگرانی نیروهای‌اش را آرایش داد و به سوی پارتیان حرکت نمود. در ابتدا سپاه پارتی در نظر رومیان، کلان و مهیب نمی‌نمود؛ اما این امر، ترفند سورنا برای گمراه کردن و غافل نگه داشتن رومیان بود. او بخش عمده‌ی سپاه‌اش را پشت صف‌ها اول قرار داده بود و برای آن که رومیان از درخشندگی سلاح‌ و جوشن‌ سربازان‌اش متوجه شمار آنان نشوند، فرمان داده بود خود را با ردایی بپوشانند. با نزدیک شدن رومیان به سپاه ایران،‌ برای به هراس افکندن دشمنان، به ناگاه فریادهای وحشت‌آور و صدای مهیب طبل از میان سپاه سورنا برخاست. رومی‌ها که از این هیاهو مرعوب شده بودند، ناگهان دیدند که پارتی‌ها رداهای‌شان را فروگذاشتند و به سبب کلاه‌خود‌ها و جوشن‌های فلزی‌شان، مانند شعله‌هایی از آتش درخشیدند. در ادامه، بی‌درنگ کمان‌داران پارتی نیروهای رومی را که به صورت گروهان مربع آراسته شده بودند، احاطه کرده، آنان را از هر سو آماج تیرهای مرگ‌بار خود قرار دادند و سواره‌سپاه و پیاده‌سپاه رومی را زمین‌گیر ساخته و امکان هر گونه عملیات خاصی را از آنان سلب کردند. سربازان رومی اگر در صفوف خود می‌ایستادند، از زخم تیرهای پارتی زخمی شده به هلاکت می‌رسیدند و اگر به سربازان پارتی حمله می‌کردند، کاری از پیش نمی‌بردند چرا که پارتیان به تندی از پیش روی آنان دور می‌شدند و در همان حال، رومیان را به رگ‌بار تیر می‌بستند. سربازان کراسوس امیدوار بودند که با تمام شدن تیر پارتی‌ها، از این وضعیت مرگ‌بار رهایی یابند و وارد جنگ تن به تن با پارتیان شوند؛ اما در پس سپاه سورنا، شترهای فراوانی وجود داشت که بارشان تیر بود و پیاپی ذخیره‌ی تیر کمان‌داران را تجدید می‌کردند. در این گیرودار، پسر کراسوس، برای جلوگیری از محاصره‌ی کامل، با شماری از سواره‌سپاه و پیاده‌سپاه رومی، به سوی یکی از جناحین سپاه سورنا حمله‌ور شد. اما پارتیان بر اساس تاکتیک‌های نظامی خود، از پیش روی رومیان گریختند و آنان را به تعقیب خود واداشتند و همین که این گروه از سپاه اصلی خود دور افتاد، پارتیان به سرعت بازگشته، رویاروی رومیان قرار گرفتند. سواره‌سپاه سبک اسلحه‌ی پارتی با تاختن بر روی شن‌زارها، گرد و غبار عظیمی پدید آوردند تا مانع از دید رومیان شوند. آن گاه با باران تیرهای بًرنده‌ی خود،‌ دستان سربازان رومی را به سپرهای‌شان و پاهای‌شان را بر زمین دوختند. سپس سواره‌سپاه سنگین اسلحه‌ی پارتی که اسب‌ها و سوارهای‌شان غرق زره و جوشن بودند، با نیزه‌های سنگین خود، رومیان شوربخت را درهم کوفتند آن گونه که از سه هزار و اندی سرباز رومی، بیش از پانصد نفر بر جای نماند.

نمونه ای از تیراندازی پارتی

نمونه ای از تیراندازی پارتی

در میدان دیگر جنگ، سواره‌سپاه سبک اسلحه‌ی پارتی، سربازان خسته و ناامید رومی را از جناحین احاطه کرده و به تیر بستند و سواره‌سپاه سنگین اسلحه‌ی پارتی نیز با نیزه‌های خود، از جبهه‌ی مقابل به رومیان تاختند و آنان را یکسره تارومار کردند. با دررسیدن شب، پارتی‌ها به اردوگاه خود بازگشتند اما رومیان با رها کردن مجروحان خویش، واپس نشستند و در دژ شهر حران پناه جستند. فردای آن روز، پارتیان به حران رسیدند ولی با رسیدن شب، کراسوس با بازمانده‌ی سپاه‌اش از آن جا گریخت و در کوه‌های اطراف پناه گرفت. لیکن دیری نپایید که پارتیان آنان را یافتند و محاصره نمودند. کراسوس که دیگر امکان و توان ایستادگی یا نبرد را در خویش نمی‌دید،‌ خود و سربازان‌اش را تسلیم سورنا نمود. سردار فاتح پارتی برای استهزا و خوار نمودن کراسوس که چنان بلندپروازانه و گستاخانه به قلمرو پادشاهی اشکانی هجوم آورده بود،‌ به روش خود رومیان، او را در سلوکیه سوار بر اسب کرد و با همراهی دسته‌ای از خوانندگان و نوازندگان و بدکاران، گرد شهر چرخاند و سپس وی را اعدام کرد و سر او را به نزد ارد در ارمنستان فرستاد.

بدین ترتیب، این نخستین جنگ ایران با رومی که در آن عصر، در اوج اقتدار و توان‌مندی بود، به چیرگی و پیروزی قاطع و کوبنده‌ی ایرانیان ختم شد و این برتری و سرآمدی، در غالب نبردهای ایران و روم (چه در عهد اشکانیان و چه در عصر ساسانیان) کمابیش حفظ گردید.